Próba złota jest to wartość określająca zawartość czystego złota w stopie, z którego wykonana jest biżuteria. Próba złota wyrażona jest w promilach, czyli jeśli stop zawiera 75% czystego kruszcu, to jest złoto próby 750. Najpopularniejsze próby złota w Polsce to złoto 585,
Jak powstaje złoto jubilerskie
Złoto jako kruszec cenione jest od tysiącleci - jest i było symbolem władzy, bogactwa i wysokiego statusu społecznego. Od tysiącleci jest także używane jako materiał do wyrobu kosztownych ozdób dla kobiet i mężczyzn. Od dawna wiadomo, że złoto w czystej postaci nie nadaje się do wyrobu biżuterii ponieważ jest zbyt miękkie i plastyczne, dlatego łatwo ulega uszkodzeniom i odkształceniom.
Do wyrobu biżuterii wykorzystywane są stopy złota, czyli mieszanki czystego złota (Au) i innych metali (np. srebra, miedzi, niklu, cynku - jest to tak zwana ligura). Dzięki odpowiednim proporcjom czystego kruszcu i ligury otrzymujemy żółte złoto w różnych próbach, a także białe złoto, złoto różowe (rose gold) oraz np. czarne.
We współczesnym jubilerstwie najpopularniejsze są stopy złota ze srebrem i miedzią. W zależności od proporcji tych metali w stopie można uzyskać złoto w kolorze od jasno zielonego, przez żółty i różowy, aż do czerwonego.
Co to jest próba złota
Aby ustandaryzować stopy złota w zależności od ilości dodatków metali nieszlachetnych i ułatwić handel biżuterią, złotnicy wprowadzili właśnie próby złota. Wyrażają one procentową zawartość czystego kruszcu w złocie jubilerskim. Obecnie w Polsce obowiązuje siedem prób złota.
Próby złota:
- 0 próba 999 zawiera 99,9% czystego złota
- 1 próba 960 zawiera 96,0% czystego złota
- 2 próba 750 zawiera 75,0% czystego złota
- 3 próba 585 zawiera 58,5% czystego złota
- 4 próba 500 zawiera 50,0% czystego złota
- 5 próba 375 zawiera 37,5% czystego złota
- 6 próba 333 zawiera 33,3% czystego złota
Najwyższa próba złota to 0, czyli praktycznie czyste złoto. Z uwagi na właściwości kruszcu, złoto w próbie 0 nie nadaje się do wytwarzania biżuterii. W Polsce najpopularniejszą próbą złota jest 585. Z takiego stopu produkowana jest większość złotej biżuterii (pierścionków, kolczyków, bransoletek i łańcuszków), a także obrączki ślubne.
Zainteresowaniem klientów cieszy się także złota biżuteria wykonana ze złota próby 333 oraz 375. Stopy te zawierają mniejsze ilości czystego kruszcu, w związku z tym są odpowiednio tańsze.
Próba złota a karaty
W jubilerstwie stosowany jest również drugi system klasyfikacji czystości złota - system karatowy. Karat to jednostka masy używana do określenia wielkości kamieni szlachetnych oraz określania zawartości złota w stopie. Według tej klasyfikacji 1 karat to 1/24 zawartości wagowej złota w stopie.
Karaty:
- złoto 24-karatowe – próba 1000
- złoto 23-karatowe – próba 958
- złoto 22-karatowe – próba 916
- złoto 18-karatowe – próba 750
- złoto 14-karatowe – próba 585
- złoto 12-karatowe – próba 500
- złoto 10-karatowe – próba 417
- złoto 9-karatowe – próba 375
- złoto 8-karatowe – próba 333
Czyste złoto to złoto 24-karatowe (złoto 24k, złoto 24 karat lub złoto 24 ct), w rzeczywistości w ten sposób określa się złoto w próbie 999,9. Niższe próby to proporcjonalnie mniej karatów. Stąd popularne określenia: złoto 14 karat (czyli próba 585) lub złoto 8 karat (próba 333) .
Jak sprawdzić próbę złota
Jak już wspomnieliśmy, w aktualnie w naszym kraju obowiązuje siedem prób złota. Każdy wyrób ze złota przeznaczony do obrotu w Polsce, poza monetami, musi posiadać cechę probierczą, czyli wybitą próbę złota. Cechowanie biżuterii ma zabezpieczać kupujących przed oszustwem. Każda cecha to specjalny symbol, złożony z litery, cyfry oraz znaku graficznego, określający konkretną próbę złota, srebra, platyny i palladu. Dlatego kupując złotą biżuterią można od razu sprawdzić jaką próbę ma wybitą.
Jeżeli kupujemy biżuterię pochodzącą zza granicy, cechy probiercze z innych państwa możemy sprawdzić na stronie Urzędu Probierczego.
Złoto jakiej próby wybrać?
Najpopularniejsze próby złota w Polsce to aktualnie złoto 585 i 333. Każde z nich ma swoich zwolenników, ale i przeciwników. Biżuteria ze złota 14 karat (próba 585) jest bez wątpienia droższa, ale zawiera więcej czystego kruszcu (ponad 50%). Z tego względu jest też bardziej plastyczna i jednocześnie wrażliwa na uszkodzenia mechaniczne - zadrapania i odkształcenia. Złoto 14-karatowe to idealny materiał na ślubne obrączki, pierścionek zaręczynowy lub pamiątkowe dewocjonalia. Mimo wyższej ceny jest to stop zawierający więcej czystego złota, który z biegiem czasu nie będzie tracił na wartości.
Złoto próby 333 odznacza się wyższą twardości i mniejszą elastycznością. Jest bardziej wytrzymałe na uszkodzenia mechaniczne, jednak może pękać przy silnym nacisku. Niestety może też dość szybko śniedzieć. Złoto 8-karatowe dobrze sprawdzi się jako materiał na biżuterię codziennego użytku, która może być narażona na częstsze uszkodzenia - np. sygnety, bransoletki łańcuszkowe lub pierścionki. W związku z mniejszą zawartością czystego kruszcu jest też relatywnie tańsze.
W razie problemów z określeniem próby złota Państwa biżuterii, zapraszamy do Ajubiler Bytom, gdzie w salonie złotniczym przy ul. Katowickiej 14 nasi wykwalifikowani pracownicy sprawdzą kruszec, z którego wykonany jest Państwa wyrób jubilerski.